GEREKÇELİ-İÇTİHATLI 2004 SAYILI İCRA VE İFLAS KANUNU MADDE-4

 

İcra mahkemesi: 

Madde 4 – (Değişik: 3/7/1940-3890/1 md.) 

(Değişik birinci fıkra: 17/7/2003-4949/1 md.) İcra ve iflâs dairelerinin muamelelerine karşı yapılan şikâyetlerle itirazların incelenmesi icra mahkemesi hâkimi yahut kanun gereğince bu görev kendisine verilmiş olan hâkim tarafından yapılır. İş durumunun gerekli kıldığı yerlerde Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun olumlu görüşü ile Adalet Bakanlığınca icra mahkemesinin birden fazla dairesi kurulabilir. Bu durumda icra mahkemesi daireleri numaralandırılır. İcra mahkemesinin birden fazla dairesi bulunan yerlerde iş dağılımı ve buna ilişkin esaslar, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca belirlenir. Her icra mahkemesi hâkimi, kendisine Adlî Yargı Adalet Komisyonu Başkanlığınca dönüşümlü olarak bağlanan icra ve iflâs dairelerinin muamelelerine yönelik şikâyetleri ve itirazları inceler, icra daireleri başkanlığı kurulmayan yerlerde bu dairelerin gözetim ve denetimlerini yapar, idarî işlerine bakar.

İcra yetkisini haiz sulh mahkemelerinin muamelelerine karşı vuku bulacak şikayet ve itirazların icra mahkemesi o mahkemenin hakimidir.

İÇTİHAT:

T.C.

YARGITAY

12. HUKUK DAİRESİ

E. 2019/6903

K. 2019/8476

T. 20.5.2019

• MESKENİYET ŞİKAYETİ ( Taşınmaza Asıl Takip Dosyası Olan İstanbul Anadolu 8 .İcra Müdürlüğü'nün Dosyasından Doğrudan Haciz Konulduğundan Meskeniyet Şikayetini İnceleme Yetkisi Haciz İşlemini Yapan İcra Dairesinin Bağlı Olduğu İstanbul Anadolu İcra Hukuk Mahkemesi'ne Ait Olduğu )

• KESİN YETKİ ( 2004 S. İİK'nın 4. Md. Gereğince Takip Hangi İcra Dairesinde Başlamış İse Bu Takiple İlgili İtiraz ve Şikayetler Takibin Yapıldığı Yer İcra Müdürlüğünün Bağlı Bulunduğu İcra Mahkemesinde Çözümleneceği - Bu Husus Kamu Düzenine İlişkin Kesin Yetki Niteliğinde Olduğu/Meskeniyet Şikayeti )

• NOKTA HACİZ ( Meskeniyet Şikayeti - Talimat Yazısı Borçluya Ait Menkul ve Gayrimenkul Mallar İle Üçüncü Kişilerdeki Hak ve Alacakların Haczi Yönünde ve Genel Nitelikli Olmayıp da Belli Bir Malın Haczini İsteyen "Nokta Haczi" Biçiminde Yazılmış İse Bu Halde Anılan Hacizle İlgili Şikayet Talimatı Yazan İcra Dairesinin Bağlı Olduğu İcra Mahkemesince İnceleneceği )

• YETKİLİ İCRA MAHKEMESİ ( Meskeniyet Şikayeti - Taşınmaza Asıl Takip Dosyası Olan İstanbul Anadolu 8 .İcra Müdürlüğü'nün Dosyasından Doğrudan Haciz Konulduğundan Anılan Takip Dosyası İle İlgili Meskeniyet Şikayetini İnceleme Yetkisi Haciz İşlemini Yapan İcra Dairesinin Bağlı Olduğu İstanbul Anadolu İcra Hukuk Mahkemesi'ne Ait Olduğunun Gözetileceği )

2004/m.4,79

ÖZET : Dava; meskeniyet şikayetine ilişkindir. 2004 Sayılı İcra ve İflas Kanununun 4. maddesi gereğince, takip hangi icra dairesinde başlamış ise, bu takiple ilgili itiraz ve şikayetler, takibin yapıldığı yer icra müdürlüğünün bağlı bulunduğu icra mahkemesinde çözümlenir. Bu husus, kamu düzenine ilişkin kesin yetki niteliğindedir. Yasal koşulların oluşması halinde İİK.nun 79 ve 360.maddeleri, bu husustaki yetki ile ilgili istisnalardır. İİK.nun 79. maddesi gereğince; haczolunacak malların başka bir yerde bulunması halinde icra dairesi, malların bulunduğu yer icra dairesine talimat yazarak haczin yapılmasını ister. Bu halde, hacizle ilgili şikayetler, kendisine talimat yazılan icra dairesinin bağlı bulunduğu icra mahkemesince çözümlenir. Anılan husus, kesin yetki kuralı olup mahkemece re'sen uygulanmalıdır. Ancak, talimat yazısı, borçluya ait menkul ve gayrimenkul mallar ile üçüncü kişilerdeki hak ve alacakların haczi yönünde ve genel nitelikli olmayıp da, belli bir malın haczini isteyen "nokta haczi" biçiminde yazılmış ise, bu halde anılan hacizle ilgili şikayet, talimatı yazan icra dairesinin bağlı olduğu icra mahkemesince incelenir. Bir başka deyişle böyle hallerde, İİK.nun 79. maddesi hükmü uygulanamaz. Yine, haciz işlemi, talimat yoluyla değil de doğrudan müzekkere yazılarak yapılmış ise, haciz işlemini yapan icra dairesinin bağlı olduğu icra mahkemesi şikayetleri incelemede yetkilidir. Somut olayda, tapu kaydının incelenmesinde, taşınmaza asıl takip dosyası olan İstanbul Anadolu 8 .İcra Müdürlüğü'nün dosyasından doğrudan haciz konulduğundan, anılan takip dosyası ile ilgili meskeniyet şikayetini inceleme yetkisi, haciz işlemini yapan icra dairesinin bağlı olduğu İstanbul Anadolu İcra Hukuk Mahkemesi'ne aittir.

DAVA : Yukarıda tarih ve numarası yazılı Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki borçlu tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü:

KARAR : Alacaklı tarafından yapılan takip nedeniyle haczedilen ve tapuda II... olarak kayıtlı bulunan taşınmazın, haline münasip evi olduğundan bahisle haczin kaldırılması istemi ile borçlu tarafından icra mahkemesine başvurulduğu, Yalvaç İcra Hukuk Mahkemesi'nin 09/04/2018 tarih ve 2018/7 E.- 2018/25 K. sayılı kararı ile davanın, HMK'nın 114/1-ç ve 115/2. maddeleri uyarınca dava şartı noksanlığından usulden reddine, karar kesinleştiğinde veya kanun yoluna başvurulmuş ise ret kararının tebliğinden itibaren iki haftalık süre içerisinde mahkememize başvuru halinde dosyanın görevli ve yetkili İstanbul İcra Hukuk Mahkemesine gönderilmesine karar verildiği, borçlunun ilk derece mahkemesi kararına karşı istinaf yoluna başvurduğu, Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesinin 27/02/2019 tarih ve 2018/1979 E.-2019/550 K. sayılı kararı ile; 6100 Sayılı HMK'nun 353/1-b-1 maddesi gereğince, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verildiği anlaşılmaktadır.

Bu kararın temyiz edilemeyeceğine dair HMK'da açık bir düzenleme bulunmamaktadır. Ancak, HMK'nın 353/1-a maddesinde bölge adliye mahkemesinin, esası incelemeden kararın kaldırılmasına ve davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren mahkemeye veya kendi yargı çevresinde uygun göreceği başka bir yer mahkemesine ya da görevli ve yetkili mahkemeye gönderilmesine duruşma yapmadan kesin olarak karar vereceği durumlar düzenlenmiştir. Bu durumlardan biri olan HMK'nın 353/1-a-3 bendinde; "mahkemenin görevli ve yetkili olmasına rağmen görevsizlik veya yetkisizlik kararı vermiş olması veya mahkemenin görevli ya da yetkili olmamasına rağmen davaya bakmış bulunması" hükmü yer almaktadır.

6100 Sayılı HMK'nın 362/1-c bendinde ise; yargı çevresi içinde bulunan ilk derece mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarını çözmek için verilen kararlar ile merci tayinine ilişkin kararların temyiz edilemeyeceği düzenlenmiştir.

Bu maddelerin birlikte değerlendirilmesinden, HMK'da bölge adliye mahkemesine, yargı çevresi içinde bulunan ilk derece mahkemeleri arasındaki yetki uyuşmazlıklarıyla ilgili olarak kesin karar verme yetkisi tanındığı görülmektedir.

Somut olayda, temyizen incelenmesi istenilen karar, farklı bölge adliye mahkemesi yargı çevreleri içinde bulunan ilk derece mahkemelerini ilgilendirdiğinden, işbu karara karşı temyiz yoluna başvurulmasının mümkün olduğu sonucuna varılmış ve temyiz incelemesine geçilmiştir.

2004 Sayılı İcra ve İflas Kanununun 4. maddesi gereğince, takip hangi icra dairesinde başlamış ise, bu takiple ilgili itiraz ve şikayetler, takibin yapıldığı yer icra müdürlüğünün bağlı bulunduğu icra mahkemesinde çözümlenir. Bu husus, kamu düzenine ilişkin kesin yetki niteliğindedir. Yasal koşulların oluşması halinde İİK.nun 79 ve 360.maddeleri, bu husustaki yetki ile ilgili istisnalardır.

İİK.nun 79. maddesi gereğince; haczolunacak malların başka bir yerde bulunması halinde icra dairesi, malların bulunduğu yer icra dairesine talimat yazarak haczin yapılmasını ister. Bu halde, hacizle ilgili şikayetler, kendisine talimat yazılan icra dairesinin bağlı bulunduğu icra mahkemesince çözümlenir. Anılan husus, kesin yetki kuralı olup mahkemece re'sen uygulanmalıdır. Ancak, talimat yazısı, borçluya ait menkul ve gayrimenkul mallar ile üçüncü kişilerdeki hak ve alacakların haczi yönünde ve genel nitelikli olmayıp da, belli bir malın haczini isteyen "nokta haczi" biçiminde yazılmış ise, bu halde anılan hacizle ilgili şikayet, talimatı yazan icra dairesinin bağlı olduğu icra mahkemesince incelenir. Bir başka deyişle böyle hallerde, İİK.nun 79. maddesi hükmü uygulanamaz. Yine, haciz işlemi, talimat yoluyla değil de doğrudan müzekkere yazılarak yapılmış ise, haciz işlemini yapan icra dairesinin bağlı olduğu icra mahkemesi şikayetleri incelemede yetkilidir.

Somut olayda, tapu kaydının incelenmesinde, taşınmaza asıl takip dosyası olan İstanbul Anadolu 8 .İcra Müdürlüğü'nün 2017/5877 esas sayılı dosyasından 29/05/2017 tarihinde doğrudan haciz konulduğundan, yukarıda açıklanan maddeler ve kurallar gereğince, anılan takip dosyası ile ilgili meskeniyet şikayetini inceleme yetkisi, haciz işlemini yapan icra dairesinin bağlı olduğu İstanbul Anadolu İcra Hukuk Mahkemesi'ne aittir.

O halde, ilk derece mahkemesince, yetkisizlik kararı ile birlikte yasal süre içerisinde müracaat halinde, dosyanın görevli ve yetkili İstanbul Anadolu İcra Hukuk Mahkemesine gönderilmesine karar verilmesi gerekirken, yerinde olarak yetkisizlik kararı verilmesine rağmen, haciz işlemi yapan İstanbul Anadolu 8. İcra Müdürlüğünün bağlı olduğu icra mahkemesinin İstanbul Anadolu İcra Hukuk Mahkemesi olduğu gözden kaçırılarak, karar kesinleştiğinde veya kanun yoluna başvurulmuş ise ret kararının tebliğinden itibaren iki haftalık süre içerisinde mahkemelerine başvuru halinde dosyanın görevli ve yetkili İstanbul İcra Hukuk Mahkemesine gönderilmesine karar verilmesi isabetsizdir.

SONUÇ : Yukarıda yazılı nedenlerle 5311 Sayılı Kanun ile değişik İİK'nun 364/2. maddesinin göndermesiyle uygulanması gereken 6100 Sayılı HMK'nun 373/1. maddesi uyarınca, Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesinin 27.02.2019 tarih ve 2018/1979 E.-2019/550 K. sayılı kararının KALDIRILMASINA, Yalvaç İcra Hukuk Mahkemesi'nin 09/04/2018 tarih ve 2018/7 E.-2018/25 K. sayılı kararının BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, dosyanın ilk derece mahkemesine, kararın bir örneğinin de bölge adliye mahkemesine gönderilmesine, 20.05.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.

T.C.

YARGITAY

12. HUKUK DAİRESİ

E. 2006/11058

K. 2006/14057

T. 27.6.2006

• YETKİLİ İCRA MAHKEMESİ ( Takibin Başlatıldığı İcra Müdürlüğünün Bağlı Olduğu İcra Mahkemesinin Yetkili Olduğu - Haczedilmezlik Şikayetini İncelemeye Yetkili Mahkemenin Haciz Kararı Veren İcra Müdürlüğünün Bağlı Olduğu İcra Mahkemesi Olduğu )

• TALİMAT İŞLEMİNE KARŞI ŞİKAYETİ İNCELEMEYE YETKİLİ İCRA MAHKEMESİ ( İcra Takibinin Başlatıldığı İcra Müdürlüğünün Bağlı Olduğu İcra Mahkemesi Olduğu - İcra Müdürlüğünün Bağlı Olduğu İcra Mahkemesinin Yetkisine Dair Yetki Kuralının Kamu Düzenine İlişkin Olduğu )

• HACZEDİLMEZLİK ŞİKAYETİ ( İncelemeye Yetkili İcra Müdürlüğünün Haciz Kararı Veren İcra Müdürlüğünün Bağlı Olduğu İcra Mahkemesi Olduğu - Haciz Talimatını Uygulayan İcra Müdürlüğünün Bağlı Olduğu İcra Mahkemesinin Yetkili Olmadığı )

2004/m. 4

ÖZET : İİK.nun 4. maddesi gereğince icra ve iflas dairelerinin işlemlerine karşı yapılan şikayetlerle itirazların incelenmesi icra mahkemesi hakimi yahut kanun gereğince bu görev kendisine verilmiş olan hakim tarafından yapılır. Her icra mahkemesi hakimi, kendisine Adli Yargı Adalet Komisyonu Başkanlığınca dönüşümlü olarak bağlanan icra ve iflas dairelerinin işlemlerine yönelik şikayet ve itirazları inceler, bu dairelerin gözetim ve denetimlerini yapar, idari işlerine bakar.

DAVA : Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki alacaklı vekili tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olmakla okundu ve gereği görüşülüp düşünüldü:

KARAR : İİK.nun 4. maddesi gereğince icra ve iflas dairelerinin işlemlerine karşı yapılan şikayetlerle itirazların incelenmesi icra mahkemesi hakimi yahut kanun gereğince bu görev kendisine verilmiş olan hakim tarafından yapılır. Her icra mahkemesi hakimi, kendisine Adli Yargı Adalet Komisyonu Başkanlığınca dönüşümlü olarak bağlanan icra ve iflas dairelerinin işlemlerine yönelik şikayet ve itirazları inceler, bu dairelerin gözetim ve denetimlerini yapar, idari işlerine bakar.

Somut olayda, Beyoğlu İcra Dairesi tarafından borçlunun alacaklısı olduğu Ankara İcra Müdürlüğüne yazılan haciz yazısı ile dosya alacağı üzerine haciz konulduğu, borçlu belediyenin ise İİK.nun 82. maddesine dayalı olarak anılan haciz işlemine yönelik olarak haczedilmezlik şikayetinde bulunduğu anlaşılmıştır. Bu durumda şikayet konusu yapılan Beyoğlu İcra Dairesi tarafından uygulanan haciz işlemi olup, Beyoğlu İcra Dairesinin haciz işlemine karşı şikayeti inceleme görevi ise, yukarıda açıklanan yasa hükmü gereğince Beyoğlu İcra Hakimliğine aittir. Anılan yetki kuralı kamu düzenine yönelik olup, kesin niteliktedir. Mahkemece resen gözetir. ( HGK. 21.3.2001 Tarih, 2001/12-235 ) Açıklanan maddi olgular mahkemece de kabul edildiğine göre yetkisizlik kararı verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir.

SONUÇ : Alacaklı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile mahkeme kararının yukarıda yazılı nedenlerle İİK. 366 ve HUMK.nun 428. maddeleri uyarınca ( BOZULMASINA ), 27.06.2006 gününde oybirliğiyle karar verildi.